Roku Pańskiego Tysiącznego Siedemsetnego Osiemdziesiątego Dnia iedenastego Lipca.
Wizyta Kościoła Parafialnego Mieleszyńskiego za Rządów Iaśnie Oświeconego Xcia Jmci Antoniego Kazimierza z Ostrowa Ostrowskiego Arcy Biskupa Gnieźnieńskiego Korony Polskiey i Wo Xięztwa Litt Prymasa y Pierwszego Xiążęcia go prez Wielmożnego Jmę Xa Antoniego Pawła z Gałązek Gałęskiego Oboyga Prawa Doktora Kanonika y Osticyara Wieluńskiego Proboszcza Rodzkiego Oszyakowskiego Wyznaczonego Wizytatora odprawiona.
Kościół Parafialny w Wsi Mieleszyn zwaney w Teritorium y Oficyałowie Wieluńskim DekanacieWieruszowskim w Ziemi Wieluńskiey z drzewa [pod…żnie] przed lat Dwudziestą zbudowany, nie Konsekrowany tylko [bene…kowany], ma za Erekcyą Wizytę de Lasko. Do Parafii Jego należy wspomniona Wieś Mieleszyn, y druga Chrościn/: gdzie iest Kościół Filialny:/ Młyny cztery y Pustkowia. Które Wsie y Dobra należą do Klasztoru Ołóbockiego Panieńskiego w rozległości Parafii na milę. Parafia ta graniczy z pobliskiemi Parafiami Woycińską, Czastarską, Wieruszewską y Bolesławską Tegoż Dekanatu. Ktura ostatnia dwie tuteyszey Parafii wyrażone Wsie rozdziela. Ztąd do Gniezna liczą mil 24 do Łowicza [3…] do Warszawy 36. Do Wielunia Miasta Ziemi Grodowego Mil 3. Przez tę Parafią płynie od Stawów Struga Która gdy przez zimą i po zimie wylewa, czyni trudny przejazd do Chorych do Wsi Chrościna: wtym iednak czasie Xięża Bolesłąwscy do Chorych za umówieniem zastępuią Jmę Xa Plebana. Prawo Prezentowania na Beneficyumnależy do wzmiankowanego Klasztoru Ołobockiego Beneficyum przez [Xięży?] Swieckich zawsze trzymane. Patronką Tytularną Koscioła iest Św. Marya Magdalena, ktorey dzień w Lipcu dnia 22go obchodzi Parafia Uroczyscie bez zgorszeń. Bulla teraznieyszego Oyca Św: Piusa VI datowana w [Rzymie?] Roku 1775 dnia 23 maja, iest ogłoszona y zachowana o [nie…] tych Jmę X Pleban za uroczyste niezapowiada, od których święcenia [taż?] Bulla uwolniła. Pozostałe też Święta bywaią zachowane należycie bez zgraiow piiaństw chyba wieczorem.
Budynek tego Kościoła, ile niedawny iest w dobrey porze, tak w wewnętrznych iako y zewnętrznych Częściach. Posadzka w Kościele z tarcic heblowanych iest ułożona. Zakrystia drewniana w ktorey są [schowki?]
(koniec strony)
Y szuflady na sprzęty Kościelne. Dach szkudłami pobity nowo. Wieżka na kościele w ktorey dzwonek, drobnemi szkudełkami pobita iest w stanie dobrym. Drzwi Kościelne wszędzie są Dobrym Dobrym zamknięciem [opatrzone?]. Dzwonnica przy wielkich Drzwiach Kościoła iest nowo wystawiona nakładem Nay przewielebnieyszey Jmę Panny Kazimiery Pławianowskiey Abbatysy Ołobockiey, w ktorey są dwa Dzwony, iak ludzie powiadają konsekrowane. Cmentarz iest ogrodzony. Mieysca osobnego na Cmentarz nie masz łatwego. Monstrancya Srebrna Staroswiecka mała, w szrodku pozłocona. Kielichow 5 y ztym co w Chroscinie iest ieden, z ktorktórychen do cała z pateną pozłocony, a inne wewnątrz y poczęsci z pateną pozłocone. Ampułki srebrne dwie. Naczynia na Oleie SSte Cynowe. Jakież na wodę w Chrzcielnicy. Krzyże dwa srebrne, ieden znich po części wyzłocony [drugi?] bez pozłoty z Relikwią św: Walętego. Turyburasz mosiężny z Lodką y [łyżeczką?]. Kociełek do wody Swięconey miedziany. Wszystkie te naczynia w przyzwoitym [ochędo?] Stanie. Ornaty w kolorach potrzebnych znayduią. To iest Ornatów białych Osiem. Czerwonych dwa. Kap trzy to iest [biała?] czerwona, y czarna. Wszystkie przystoyne niektóre iednak potrzebuią [na?]prawy. Bielizna teraz iest czysta, raz w rok opierana bywa. Ołtarzy iest trzy: Wielki Sw: Maryi Magdaleny nowy y ozdobnie malowany, drugi oboczni Błog: Panny Maryi. 3ci Sw: Juzefa w przyzwoitey [WN] ozdobie. Portatyle do nich trzy, całe, y nienaruszone. Mensy u tychże […rzy] miary przyzwoitey. Krzyże na wszystkich przystoyne y Swiece na Lichtarzach, y trzy obrazy na Każdym. Obrazy w Ołtarzach, są pięknego malowaniapostaci zwyczayney, firankami zasłonione. Krzyż na Cmentarzu y [inne?] przy drogach są przystoyne, według wspomożenia wiesniakow przybrane. Z duszowey powinnosci Organista w każdą Niedzielę i Swięto Godzinki o Niepokalanym Poczęciu Błog: Panny Maryi z ludzmi spiewa i w każdą sobotę Chrzcielnica iak iey należy w swoim porządku zostaie pod zamknięciem Oleia zaś SS. W Szafce w Zakrystyi są chowane y tego Roku według […su?] z Kollegiaty Wielunskiey sprowadzone. Parafianie drugiego lub trzeciego dnia Dziatki do Chztu Sw przynoszą bez zwłoki: a w domach [WN] nagłey potrzeby niebywaią chrzczone. Y niewiasty odbieraiące dzieci są [nauczone?], iak maią chrzcić w potrzebie, w obyczajach też nie są podeyrzane. Sakrament Birzmowania prawie wszyscy Prafianie przyieli: [Nay…?] wiedz Wielkanocną liczy się ludzi [486?]. Y Przekazaniu Roczney Spowiedzi y Kominii wszyscy zadosyć czynić zwykli y w tym Roku zadosyć uczynili niektorzy w innym Kosciele, za pozwoleniem iednak Passterzy y przyniesionym świadectwem. Dzieci do Spowiedzi wiek maiące są dobrze do niey przysposobione przez nauki. Spoiednica iest w Kosciele, w ktorey przez Kratę ludzie oboiey płci spowiadają się Nayswiętszy Sakrament w Puszce w przystoyney Cyboryi zachowuie się przy [tygodniowey?] renowacyi. Wystawienie Jego procz powszechnego zwyczaiu [bywa?]
(koniec strony)
na dzień Sw: Maryi Magdaleny, iako Patronki Koscioła w Procesyii przy licznym ludzi zgromadzeniu obnoszenie. Puszka w ktorey zostaie, iest miedziana ale wyzłocona, w ktorey do chorych z przyzwoitym uszanowaniem tenże naysw: sakrament bywa noszony. Lampa się przed Tymże, tylko podczas by tnosci ludzi w Kosciele swieci, bo niema nato dochodu. O przeszkodach małżeńskich są uwiadomieni Parafianie. Zapowiedzi Kiedy się trafi że bydz powinny w dwoch Parafiach, bywaią w onychże ogłoszone. Nowożeńcy podczas zapowiedzi bywaią examinowani , nie tylko o przeszkodach ale y nauce Chrzescianskiey. Oleie Sw: tego Roku są sprowadzone we dług czasu; y ostatniego Pomaszczenia Sakrament Chorym bez zwłoki dawany bywa.
Odpust Zupełny iest tu pozwolony za Przywileiem Rzymskim w Gnieznie przyiętym w Roku 1777 na Dzień Sw: Maryi Magdaleny w Kosciele Mieleszynskim zaś w Filialnym Choryskim na dzień Sw: Mikołaja Byskupa y wyznawcy za Umarłych Przywiley Ołtarza Wielkiego znaydzie się Władza udzielania umierającym zupełnego Odpustu iest otrzymana.
Bakalarza w tey Parafii niemasz, tylko Organistadzieci w Zimie za płacą Rodzicow uczy, który iest wobyczajach uczciwy tak do nabozenstw iako usług Koscielnych pilny. Na Fundusz z Summy dwoch Tysięcy złotych Rolę na dobrach Wsi Skumlin w Grodzie Wielunskim w poniedziałek przed Swiętym Idzim Roku 1750 zapisaney od ktorey czynsz Organicie należy. Dom mieszkalny Pleban ski y inne Budynki są wstanie przednim, o ktorych Jmę X Pleban zaradza, zas o Budynkki Koscioła Klasztor Ołobocki, o ogrodzeniu Cmentarza Gromada. Jmę XaPlebana w Roku 1771 uczyn czyniony iest takkowy : Wołow dobrych rosłych cztery. Koni dobrych para. Krow cztety, Cieląt dwoie Swinie dwie. Prosiąt troie. Wozi eden u którego przodek szykowany, Brony dwie. Pług ieden. Radło iedno z Radlą Szafa malowana iedna, Szafarnia z Zamkiem iedna. Stoł ieden. Stołek ieden. Skopiec ieden. Działki wszystkie tako ozminą iako y Jarzyną według zwyczaju zasiane. Na dopełnienie Jnwentarza potrzeba by ieszcze koni pary. Inwentarz zaś Koscielny tak Mieleszynskiego, [iako] Chroscinskiego Koscioła iest porządnie spisany w Metryce z przyłączonym wyrazem nowo przybyłych porządkow. Z Rzeczy Koscielnych brakuie Antyfonarza Psałterza y Gradału, powiada Jmę X Pleban że te Xięgi po Smierci Jmę Xa Chamarowskiego zgineły z obiemie tey zguby dochodzie z Jmę XX Exekutorami. Role Pleban
(koniec strony)
bankuie są łąkowe. W łuszym polu na południe od stodoł ciągnie się Dział w stay dziewięc w Zagonow 20, Kończy się, u granic Bolesławskich złąką zwaną Zrębowa. W 2gim polu Działek ku Zdzarom w szerokości nierowney, gdyż w iednym zagonow 16, w drugim 12 długi w stay Osimnaście, poczyna się od granic Bolesławskich a ciągnie się aż do drogi idącey do Miasteczka Wieruszow zwanego. W 3cim Polu Działek pod Łąg zwany na dłuż stay cztery w zagonow 12 ciągnie się [dołem?] aż do strumienia gdzie tez iest zalazły Plebansie stawele [WN]. Rola na Dąbrowkach przydatkowa Szeroka w zagonow 16 troie stay maiąca, y Osmioro zarosłych nieczynnych, ciągnie się do Pustkowia zwanego [WN]. Y znowu Rola troygiem stay zwana na Polkach, dla piasku niezyzna. Szeroka w Zagonow 15 z Łąką zwaną Motrawy. Iest ieszcze dotego Młyn […rzem] Choboł zwanym Staie iedno Role szerokości zagonow 24. Zarosłe y [cał…?] niepożyteczne dla piasku, w końcu Łąki lezące na przedłęczu zwaney [Plebanskiey], ateraz zatopioney dla wystawionego Młyna Zawada zwanego. Na [Koscielne] potrzeby była tu także Rola to iest Mansus Agni: ale ta iako dawnieysze zaswiadczaią wizyty iest do Dworskich Rol przyorana. Iest na to y osobny Dowod na Pargaminie służący niegdyś Uczciwemu Walętemu Waligorze, w którym wzmianka ze Rola ta Koscielna Iemu [przez?] Klasztor Ołobocki iest w używanie pozwolona: a potym iako [swiatczy?] drugi Przywiley w Konsystorzu Wielunskim Roku 1667go [oblatow…?] po uczynioney z Potomkami Jego zamianie na Folwark obrocona y [dotychczas] po wielu prośbach, po Dekretach Generalnych Wizyt [nieoddanych?] Procz Rol wyzey wzmiankowanych iest Rolka Bakalarska zwana […giem] Stay w dłuż wszerz na zagonow siedm ciągnąca się y o [kilkoro?] stay, do tey że Łączka zwana kącik y ogrod osobny na kącikach na [m…] poł stay osmią zagonow. Ogrody na rozne jarzyny są dwa, ieden [sześciozagonowy?] dwoygiem stay z łąką teyże szerokości, między ogrodami Gromadzkiemi nad Rzeką Prosną. Drugi naprzeciw Kowala od Wschodu słonca, na dłuż staiem ciągnący się, w zagonow 24. Są y Łąki [WN] siedm, poczyna się od Strugi, a Konczy się u Granic Wieruszewskich. [WN] nazwana Przedłęcze ktore dla zbudowanego Młyna [WWN] przez Dwor wodą iest zalana [WWN], lecz za nię inna iest nadana: [WWN] przez nayprzewielebnieyszą Kazimirę Stawianowską abbatysę Klasztoru Ołobockiego: Która to Łąka zowie się na Płaszczyznach, leżąca między łąkami ziedney strony Kaspra Szukałya z drugiey Panskiey, iest długa na Staie, szeroka
(koniec strony)
na 24 zagonow lecz bardzo gorzysta. Nadanie tey Łąki iako za ledwością doszło w lat Kilka po zatopieniu tak też bez dołożenia się oficyum stanęło. Trzecia w Koncu teyże łąki przy Rzece Prosnie bardzo zarosła Krzewiną [WN] na Zawadach zwana.
Dwie tu są Chałupy na Gruncie Plebanskim, w których siedzą Komornicy Dway, ręczną robotą od pomieszkania robią, ieden dzień wtydzień. Trzecia Całupa w ktorey teraz Organista mieszka. Wolny wręb w Borach [Kotlatorskich?] ma Imć X Pleban. Meszne ztey Wsi Mieleszyna należy Jmć Xu Plebanowi z każdey Roli załkowitey po trzy Wiertele Żyta y tyleż Owsa na starą miarę ytak z Rol osiemnaście Gromada wydaie corocznie: Zas z rol na folwark obróconych przed tym Kmiecych daie Dwor tylko Osiem Wierteli Zyta y tyleż Owsa luboby należało więcey biorąc z Rol Gromadzkich umiarkowanie. Z młynow zaś płacą co rocznie Stołowe po złotych trzy w czasie Kolędy z Pustych Rol które Dwor puszcza na Zagonowe nic nie dochodzi. W Chroscinie przy Filialnym Kosciele są także Role tey Plebanii służące z Łąkami. W 1wszym polu Rola długa na staySzesc, w szerz [WN] na zagonow 12 mniey więcey z Łąką leżącą przy granicach Bolesławskich, ciągnie się od okopow do Rzeki Prosna zwaney. W Drugim Polu na Stay pięć, wtyleż co y pierwsza zagonow z ogrodem osobnym na puł staia ciągnącym się. Ta Rola poczyna się od drogi Bolesławskiey a ciągnie się do Młyna zwanego Kasandra. W 3cim Polu od Granicy Szląskiey Wsi zwaney Kosztow Troygiem stay w Zagonow 20. Z łąką nazwaną Swięconka: poczyna się od drogi polney między Rolami Gromadzkiemi a ciągnie się do łąki Panskiey [Pocba?] zwaney Rzeki Prosna. Jest także druga Rola do tego z Filialnego Koscioła wzorem wyrazoney we trzech polach należeć powinna a tylko w iednym polu w Posesyi Jmę Xa Plebana będąca takowey szerokości zagonow 12. Ku Wsi zwaney Siemianice. W dwoch zaś Polach Poddani teyż Wsi obsiewają bezprawnie, nic niewypłacaiąc Kosciołowi. Meszne z wspomnianey Wsi Chroscina z Kmiecey Roli bywa corocznie wydawane po Cwiertni Żyta ytyleż owsa z Połrolniczey po dwa Wiertele Żyta yowsa. Kmiec teraz iest ieden. Połrolnikow Dziesięciu. Z Rol Gromadzkich na Folwark obróconych Dwor oddaie Kosciołowi Grosz Św. Piotra po groszy trzy. Poty cały Dochod tey Plebanii który ma wspokoyney Posesyi. Kominow na Gruncie Plebanii iest trzy z których idzie do Skarbu Koronnego corocznie [218?] Polę [WN] Daniny Miłosciwey [218?] zł grL 22. Dziesięcina do Stołu Ary [P…piego], żadna ztąd nie idzie. Jest iednak Folwark z pustkowia zrobiony przymnożony [wyrudowaniem?] Mieleszynek zwany z którego Dwor nikomu nieoddaie Dziesięciny. Koscioł na swoie potrzeby niema zadnego stałego dochodu, procz Roli wyzey wyrażoney iemu odebraney. [WN]
(koniec strony)
Na Koscielna tylko z ofiar szczupłych ma przychod, iest pod Kluczem Jmę Xa Plebana Koscielnych iest dwoch przysięgłych z Gromady to iest [Pracowi…] Ian […magała] y Jozef Kmiecik, którzy z ochoty swoieyw Dnie uroczyste Kosciołowi usługuią. Prowenta Koscioła, Grunta y dochody Tey Plebanii bardziey na Posesyi dawney y Preskrypcyi funduią się: są iednak y w Erekcyi de [Lask…] wyrażone ale niedokładnie: Wyiąwszy rozchod na Grunt y Podatki, [uczyni…] […czni]tyy Plebanii Prowent złł Polę Dwiescie Dwadziescia y dziewięc: [b…] tu grunt lichy Kamienny y iaszczysty: Która pozostałość że nie [dostarcz…] na potrzeby Jmę Xa Plebana przyłącza prosbę o uwolnienie od Podatku Subsidii Charitativi, daiąc przyczynę; ze łatwiey temu y przyzwoiciey dać pro subsidii sto złł lub więcey: Który ma nad przyzwoitą Sustentacyą pozostałą Summę, a niżeli iemu dzieisątek. Inwentarz mieyscowy przy wprowadzeniu ninieyszego Jmę Xa Plebana iest opisany. [Da…] […tow] Wizyt Generalnych tylko znayduie się cztery przy kościele. Listy publiczne archidyecezalne niektóre. Kaplic w tey Parafii żadnych niemasz, Koscioł tylko Filialny w Wsi Chroscinie pod Tytułem Sw. Mikołaja Biskupa y yznawce iest benedykoany lubo [wbu…] Ku stary: ale ieszcze w dobrym stanie zastaie: Wystawienie w nim [nay…] Sakramentu bywa w Dzień Sw: Mikołaia Patrona Koscioła, na którym Swięto iest tu y Odpust zupełny w Rzymie otrzymany. [Parafia…] nabożeństwo tu odprawia Jmę X. Pleban co trzecia Nidziela [według?] dawnego zwyczaiu. Koscioł ten za Posag ma Role wyżey między opis Rol Plebanskich wciągnione: Miał y Dom w którym sobie X. Pleban stanął gdy przybył na Nabożeństwo: ale z czasem [WN] Domu tego iest przez Poddanego dworskiego w grodzony y teraz iest [w?] Posesyi Marcina Kurasa. Pleban tego Parafialnrgo [Koscioła?] iest Przewielebny Xiądz Jozef Nepomucen Ligocki lat maiący 45 […Kiey]Polskiey Rodak. Kapłanem iest lat 20 mieysca Plebanem dziewięc Archidyecezanin. Swiadectwa wszystkich swięceń okazał […re] otrzymał od Jw. Y Nayprzew. Xa Krzysztofa Dobnickiego [biskupa?] Serreńskiego Sufragana Gnieznieńskiego. Przy Kosciele y [parafii?] zawsze mieszka sam przez się Prac Pasterskich dopełnia […dzielę] Nauki, zaś w Swięta kazania miewa: używa do tego Xiąg Wyukowskiego, Nucleum Catheticum. Xa Antonie ma tuzin […] y Pismo Swięte. W Kosciele potrzebnieysze Xiążki znayduią się. Bez […padku] potrzeby Chrztu Sw: w domach mieszkalnych niedaie. [Approba…]
(koniec strony)
Do słuchania spowiedzi y swiadectwo z odprawionych Rekollekcyi y Ezaminu okazał. Co Swięto y niedziela Mszą Parafialną za Parafianow y kościoła Dobrodziejow odprawia. W słuchaniu Spowiedzi Parafianow ma przyzwoitą pilnoje: y chorych za daną wiadomoscią Sakraentami Swiętemi opatruie bezzwłocznie. Wodę w niedzielę według potrzeby swięci. Czeladz domowa aby uiała y mówiła pacierz ma staranność. W artykułach też wiary iest nauczoną y żyie po Chrzesciansku bez zgorszenia Parafianow: w iednym budynku ztąż mieszka, ale w osobney izbie. Nią też ani gospodarstwe nierządzi bo Plebania ta iest w Szlacheckiey tradycyi w pretensyach do Ninieyszego Ję Xa Plebana mianych. Nikt tu bez Chrztu lub innego Sakramentu dla nieczystosciPasterskiey nieumarł. Często w tydzień celebruie, raz lub dwa w Miesiąc spowiada się. Pacierze Kapłanskie co Dziennie mowi. W Niedziele y Swięta Uroczyste Mszą Sw: Parafialną spiewa. [Zamiast?] Jutrzni Godzinki o Nays: Maryi Pannie bywaią spiewane, po południu za [Miast?] nieszporów Litania z koronką. Na Ucztach wieśniackich niebywa: Żadney roboty od Parafianow na Wielkanocną Spowiedz przychodzących niewyciąga. Wystarczy sa wszystkich w czasie Wielkanocnym wysłuchuie. Pogrzebw nadzwyczay niezatrzymuie, ale drugiego lub trzeciego dnia [chowa?]. nad taxę y Parafii zwyczay od pogrzebow niewyciąga. [Ubog…] z miłosierdzia chowa. Do ołtarza nieznajomych kapłaonow bez [przy…itego] świadectwa nieprzypuszcza. Rano w południe y nawieczor aby […] pozdrowienie Anielskie dzwoniono y po wieczornym dzwonieniu za zmarłych wybijano dostrzega. W Parafii tey niemasz ludzi publicznie […szących], ani wgniewach zawziętych. Przykazań Bożych y Koscielnych publicznie niegwałcą. W Artykułach też Wiary od wiedzenia Koniecznie potrzebnych są nauczeni według Pasterskiego zaswiatczenia.
X. Antoni z Gałązek Gałęski Kartownik y Officyał Wieluns.
Wizytator Generalny od JO Xcia JMci Prymasa delegowany.
X: Kazimierz Bojanski P. Mokrski Wizyty
Gnlney y Konsystorza Wielunskiego
Pisarz