Wstęp
Prestacja jest to słowo używane w dawnych wiekach na określenie zobowiązań wynikających z umowy między poddanym a zwierzchnikiem, np. powinności chłopów wobec właściciela dóbr. Tabele prestacyjne powstałe w 1846 roku są zatem wykazem powinności, które ujęte zostały w formie tabel. Sama formuła tabel jak też treści w niej zawarte nie są czymś nowym w polskim prawie. Znane są inne przykłady takich źródeł, jak choćby liczne inwentarze królewszczyzn przechowywane w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie, czy inwentarz sióstr cysterek z Ołoboka, datowany na 1768 rok, a udostępniony na stronie rodziny Glądałów. Przy pierwszym zetknięciu się z tym źródłem, pasjonat genealogii może odnieść wrażenie, że zebrane tam informacje nie są dla niego interesujące. Faktycznie, nie znajdziemy tam informacji czysto genealogicznych, a jedynie wykaz włościan z przynależnością do miejscowości, numer domu, ilości posiadanej ziemi i wynikającymi z tego tytułu należnościami. Informacje te mogą uzupełnić naszą wiedzę o przodku, czy innym członku rodziny, o którym podstawowe informacje zaczerpnęliśmy z akt stanu cywilnego. Dodatkowo, Tabele prestacyjne mogą zainteresować regionalistów, historyków itd.
W związki z tym, że takie tabele zachowały się dla Ziemi Wieluńskiej, chciałem sprawdzić, czy występują tam członkowie mojej rodziny i jakie informacje okażą się przydatne. Problem pojawił się, kiedy chciałem ustalić miejsce przechowywania tych źródeł. W intrenecie ciężko było zdobyć odpowiednią wiedzę. Dopiero przejrzenie artykułów z grubsza traktujących o nazwiskach wieluńskich, dostarczyło mi odpowiedzi. Okazało się, że tabele prestacyjne i likwidacyjne dla powiatu wieluńskiego przechowywane są w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie, w zespole Komisja Województwa Kaliskiego. Niestety, zespół jest wyłączony z udostępniania do odwołania [stan na 09.2017]. Istnieje jednak ograniczona możliwość skorzystania z tego materiału i obecnie dysponuję kopiami tabel prestacyjnych z 1846 roku dla miejscowości Chotynin, Chróścin, Gola i Wójcin. W przeciwieństwie do tabel likwidacyjnych, te które posiadam są pisane w języku polskim. Zatem opracowanie ich nie sprawia większego problemu.
Opis źródła
Są to obszerne tablice, zajmujące kilka stron. Strona tytułowa informuje nas, że trzymamy w rękach tabelę wykazującą uposażenie, obowiązki i powinności rolników po wsiach i miastach osiadłych. Na kolejnych stronach, w sześciu głównych kolumnach numerowanych od rzymskiej I do VI umieszczano stosowne informacje.
Pod tytulaturą strony podano:
- nazwa miejscowości,
- określenie przynależności dóbr np. główne [rządowe] czy probostwa,
- określenie własności np. Wójcin własność Tadeusza Niewodowskiego, Chotynin własność Ekonomii Rządowej, Bolesławiec własność Instytutu Duchowego, Gola własność Tadeusza Niewodowskiego, Chróścin własność Instytutowa.
- Informacje lokalizacyjne jak przynależność parafialna, gminna, okręgowa, powiatowa i gubernialna.
U dołu strony znajduje się informacja dla uzupełniających tabele. Czytamy, że należy wyszczególnić najpierw włościan posiadających ziemi trzy morgi lub więcej a dopiero później tych, co posiadają mniej. Nakazano uzupełniać tabele wg ich nazw. Gdyby była mała ilość osad w jednej wsi, to pozwolono na łączenie tabel, ale pod warunkiem, że uzupełniający w sposób czytelny oddzieli jednych od drugich. Po wypełnieniu tabel właściciel lub upoważniona przez niego osoba miała na koniec złożyć podpis a następnie prawdziwość tabel poświadczyć miał wójt.
Na drugiej i trzeciej stronie znajdziemy kolumny z działu I tabel tj. Uposażenie Rolnika. Kolumny 1-6 są na drugiej stronie a kolumny 7-12 na trzeciej.
Od lewej strony w kolumnie 1 mamy najpierw numer porządkowy, następnie numer domu mieszkalnego. W kolumnie 2 nazwisko i imię rolnika. Te dwie kolumny będą zawsze występować po lewej stronie na każdej kolejnej stronie tabeli.
Kolumna 3 zawiera odpowiedź na pytanie „Czy Włościanin jest Gospodarzem lub Rzemieślnikiem? Albo czyli obok uprawy roli, ma inny sposób zarobkowania i jaki?”
Kolumna 4 to „Wiele posiada morgów polskich po 300 prętów”. W tym przypadku właściciel musiał podać odpowiedź w 6 kolumnach tj. W siedlisku i ogrodzie warzywnym; W polu rolnym; W łąkach; W pastwisku; Ogółem; oraz szósta kolumna z pytaniem „Wiele wysiewa” z podziałem na „Ozima” i „Jarzyn”.
Kolumna 5 to odpowiedź na pytanie „Czy ma dworskie budynki czy własne?” i w tym przypadku uzupełniający miał do wyboru 6 kolumn tj. Domy mieszkalne; Spichlerz; Stodoła; Szopa; Obora; Chlew. Obok znajduje się kolumna związana z ubezpieczeniem od spalenia.
Kolumna 6 zawierała pytanie „Czy ma dworskie załogi” i tutaj podział najpierw na trzy kolumny tj. Zasiewy z podziałem na Ozime i Jare te zaś dzielą się na korce i garnce. Druga kolumna to inwentarz żywy z podziałem na konie, woły, krowy i świnie. Trzecia kolumna to narzędzia gospodarcze z podziałem na wóz, pług, brona, kosa, siekiera.
Kolumna 7 daje odpowiedź na pytanie „Czyli załogi dworskie są uważane jako fundusz żelazny, lub też uzupełnia je dwór w miarę zużycia?”.
Kolumna 8 „Czy dwór daje drzewo do budowli i na opał bezpłatnie lub za wynagrodzeniem jakim?
Kolumna 9 „Czy oprócz oddzielnego lub wspólnego gromadzkiego pastwiska, ma włościanin wolność pasania w lasach lub na przestrzeniach folwarcznych, bezpłatnie lub za wynagrodzeniem i jakim?”
Kolumna 10 „Czy otrzymuje od dziedzica w przypadku klęski, jakąś ulgę lub zapomogę?”
Kolumna 11 „Czy ma łatwość zarobkowania, w miejscu lub w bliskości, i czy z niej korzysta?”
Kolumna 12 „Jakie inne jeszcze źródła wpływać mogą na pomyślność włościanina?”
Na kolejnych stronach właściciel miał uzupełnić obowiązki rolnika względem właściciela dóbr, następnie wymieniono obowiązki względem Instytutów Duchownych, dalej względem Gminy, wobec Rządu a także wobec Dyrekcji Ubezpieczeń.
Teraz zajmiemy się działem II, czyli Obowiązki Rolnika dla właściciela Dóbr. W kolumnach od 13 do 21 właściciel miał odpowiedzieć na następujące pytania:
Kolumna 13 „Wiele odbywa stałej tygodniowej pańszczyzny?”. W tym przypadku jest podział na lato i zimę, z kolejnym podziałem na sprzężajną lub ręczną. Tutaj trzeba było podać ilość dni.
Kolumna 14 „Oprócz stałej tygodniowej pańszczyzny, wiele odbywa rocznie, w pewnej porze roku i przy pewnych robotach?”. Właściciel musiał odpowiedzieć w kolumnach z podziałem na lato i zimę oraz opisać szczegółowo robotę.
Kolumna 15 „Wiele odbywa robocizny i podług nadzwyczajnych zwanych darmochami, gwałtami, próżnicami, tłukami, stróżami itp.” Tutaj także był podział na lato i zimę, oraz do jakich w szczególności robót i posług włościanin był zobowiązany.
Kolumna 16 „Czy obowiązany jest do najmu przymusowego?”. Występuje tu podział na lato i zimę oraz opisać szczegółowo należało do jakich robót i za jaką opłatę był angażowany włościanin.
Kolumna 17 „Czy oprócz pańszczyzny obowiązany jest do odbywania oddzielnych podróży?”. Właściciel musiał podać ilość użytego bydła, ile razy w roku, ile mil oraz do którego miejsca miał podróżować.
Kolumna 18 „Czy opłaca czynsze w gotowym groszu, wiele rocznie?”
Kolumna 19 „Czy daje osep w zbożu?” i tutaj jest podział na korce i garnce żyta, jęczmienia, owsa.
Kolumna 20 „Czy jest obowiązany do danin?” z podziałem na sztuki gęsi, kapłonów, kur oraz jaj, grzybów itp.
Kolumna 21 „Na jakim tytule obowiązki dla dziedzica Dóbr opierają się? Jeżeli są przywileje, to kto wydał i pod jaką datą? Jeżeli na kontrakcie Urzędowym, pod jaką datą, gdzie i przed którym Urzędem jest zawarty? Jeżeli na umowie prywatnej pisemnej lub stałej, to z którego czasu? Które obowiązki odbywają się na zasadzie inwentarza lub innego tytułu i z jakiej daty albo wreszcie są zwyczaju i od jakiego czasu?”
Przechodzimy teraz do działu oznaczonego jako III tj. Obowiązki dla Instytutów Duchownych. Kolumna 22 „Wiele obowiązany jest włościanin rocznie uiszczać duchowieństwu?”. W tym przypadku mamy podział na pieniądze, żyto, robocizny w dniach oraz z jakiego tytułu.
Dział IV to Obowiązki Rolnika dla Gminy. Kolumna 23 to „Do jakich opłat, danin, roboty lub posługi dla Gminy jest obowiązany?”. Uzupełniający tabele musiał odpowiedzieć, czy włościanin uiszczał składkę na utrzymanie szkółki, magazynu komunalnego, dróg komunikacyjnych.
Dział V to Obowiązki dla Rządu. Tutaj w kolumnie 24 należałoby odpowiedzieć na pytanie związane z podatkami. W kolumnie 25 trzeba było odpowiedzieć na pytanie „Wiele szarwarku drogowego odbywa dni?”.
Ostatni dział, VI to Obowiązki dla Dyrekcji Ubezpieczeń i tutaj pytanie „Wiele opłaca składki ogniowej od budowli?”.
Obok, było miejsce na uwagi ogólne lub szczegółowe, których nie można było uwzględnić w kolumnach.
Tabela wsi Wójcin
własność Tadeusza Niewodowskiego, należąca do parafii Wójcin, gminy Wójcin, powiatu wieluńskiego, Guberni Warszawskiej.
Tabela wymienia 40 włościan, którzy posiadają następującą ilość ziemi:
Szablewski Jan dom 2, posiada 12 morg i 130 prętów
Ciężki Paweł dom 3, posiada 11 morg i 37 prętów
Piasta Grzegorz dom 4, posiada 11 morg i 37 prętów
Mączka Tomasz dom 5, posiada 11 morg i 37 prętów
Mączka Franciszek dom 6, posiada 11 morg i 37 prętów
Kędzia Mikołaj dom 7, posiada 11 morg i 37 prętów
Cielek Aleksander dom 8, posiada 11 morg i 37 prętów
Krzykwiński Jerzy dom 9, posiada 22 morgi i 74 pręty
Mączka Mikołaj dom 10, posiada 11 morg i 37 prętów
Wykrota Antoni dom 11, posiada 11 morg i 37 prętów
Mędel Feliks dom 12, posiada 11 morg i 37 prętów
Woźniakowski Piotr dom 13, posiada 11 morg i 37 prętów
Chrzan Jan dom 14, posiada 11 morg i 37 prętów
Stasiak Izydor dom 15, posiada 22 morgi i 74 pręty
Witkowski Karol dom 16, posiada 11 morg i 37 prętów
Piasta Maciej dom 17, posiada 11 morg i 37 prętów
Głowacki Mikołaj dom 18, posiada 11 morg i 37 prętów
Mrozek Błażej dom 19, posiada 11 morg i 37 prętów
Chrzan Bartłomiej dom 22, posiada 7 morg.
Mączka Aleksy dom 23, posiada 11 morg i 37 prętów
Mączka Kazimierz dom 24, posiada 11 morg i 37 prętów
Krok Jan dom 25, posiada 11 morg i 37 prętów
Mączka Franciszek dom 26, posiada 22 morgi i 74 pręty
Zimoch Mateusz dom 27 posiada 11 morg i 37 prętów
Rosek Tomasz dom 28, posiada 11 morg i 37 prętów
Mączka vel Marczak Ignacy dom 29, posiada 11 morg i 37 prętów
Dulasa Wojciech dom 30, posiada 11 morg i 37 prętów
Loręc Daniel dom 31, posiada 11 morg i 37 prętów
Zimoch Wojciech dom 32, posiada 12 morg i 130 prętów
Lis Jan dom 33, posiada 12 morg i 130 prętów
Piasta Sylwester dom 34, posiada 11 morg i 37 prętów
Piasta Józef dom 35, posiada 11 morg i 37 prętów
Mączka Wincenty dom 36, posiada 22 morgi i 74 pręty
Mączka Antoni dom 37, posiada 12 morg i 130 prętów
Wypych Józef dom 38, posiada 12 morg i 130 prętów
Cichosz Andrzej dom 39, posiada 12 morg i 130 prętów
Mędel Maciej dom 40, posiada 12 morg i 130 prętów
Stasiak Jan dom 41, posiada 12 morg i 130 prętów
Zataj Maciej dom 42, posiada 12 morg i 130 prętów
Cichosz Adam dom 43, posiada 11 morg i 37 prętów
Razem posiadali 497 morg i 28 prętów, z czego na wysiew ozimy przeznaczali 148 morg i 24 pręty a na jarzyny 174 morgi i 8 prętów. Wszyscy włościanie ubezpieczyli od pożaru swoje budynki na łączny koszt 2310 rubli. Włościanie z Wójcina nie posiadali załogów dworskich tylko posługiwali się swoim sprzętem gospodarczym. Mieszkańcy nie byli zobowiązani do darmoch a za dodatkowe usługi mogli otrzymać od dziedzica piwo i wódkę. Wszystkie powinności były określone w kontrakcie kupna i sprzedaży wydanym przez Komisję Rządową zawartą w czerwcu 1838 roku.
Obowiązki wobec właściciela:
Trzydziestu włościan w zależności od ilości posiadanej ziemi, odrabiali od dwóch do pięciu dni pańszczyzny sprzężajnej, a dziesięciu włościan dwa dni w żniwa pracując kosą. Płacili także czynsz w wysokości od 21 do 40 kopiejek rocznie, oraz daniny w owsie, kapłonach i jajach.
Obowiązki wobec kościoła:
Jedenastu włościan płaciło 7,5 kopiejki na proboszcza, inni oddawali po 20 garnców żyta i 20 dni robocizny ręcznej. W czterech przypadkach włościanie musieli oddawać 8 garnców żyta i 8 dni robocizny ręcznej.
Obowiązki wobec gminy:
Wśród zobowiązań wobec gminy wymieniono stróżowanie nocne, podwody i posyłki. W zależności od posiadanej ziemi włościanin z Wójcina musiał płacić od 22.5 do 45 kopiejek, dawać od 1.5 do 3 garnców żyta i 1 do 2 garnców jęczmienia.
Obowiązki wobec rządu:
Każdy włościanin musiał płacić liczne podatki jak podymne, kontyngens liwerunkowy, szarwark drogowy, podatek transporotowy i rekrutowy.
Tabela wsi Chotynin
Do Dóbr Głównych Ekonomii Rządowej Bolesławiec należąca, własność Instytutu Duchownego. Położona w Parafii Bolesławiec, Gminie Bolesławiec, w Okręgu Wieluńskim, w Powiecie Wieluńskim, w Guberni Warszawskiej.
W tabeli wymieniono powinności piętnastu rolników z podziałem na trzydniowych, dwudniowych i chałupników.
Wśród trzydniowych wymieniono:
Dudek Franciszek zamieszkały w domu pod nr 2, posiadający łącznie 7 morg i 122 pręty ziemi.
Słowiński Norbert zamieszkały w domu pod nr 6, posiadający łącznie 7 morg i 100 prętów ziemi.
Glądała Tomasz zamieszkały w domu pod nr 10, posiadający łącznie 8 morg i 180 prętów ziemi.
Błach Jan zam. pod nr 4, posiadający 10 morg i 60 prętów ziemi.
Słowiński Alojzy zam. pod nr 9, posiadający 8 morg ziemi.
Wśród dwudniowych wymieniono:
Gruszkowski Szymon zam. pod nr 5, posiadający 6 morg i 50 prętów ziemi.
Kubiński Andrzej zam. pod nr 3, posiadający 6 morg i 120 prętów ziemi.
Grybś Józef zam. pod nr 8, posiadający 6 morg i 200 prętów ziemi.
Chałupnicy to:
Kacprzak Jakub zamieszkały na Pustkowiu, będący wyrobnikiem i posiadający 1 morgę i 150 prętów ziemi.
Grela Walenty zam. na Pustkowiu, także będący wyrobnikiem i posiadającym 1 morgę i 150 prętów ziemi.
Gaszyn Melchior zam. na Pustkowiu, będący wyrobnikiem i posiadającym 2 morgi i 150 prętów ziemi.
Sowiński Stanisław zam. na Pustkowiu, wyrobnik posiadający 1 morgę i 40 prętów ziemi.
Michalski Jan zam. Chotyninie w domu pod nr 7, wyrobnik posiadający 150 prętów ziemi.
Hermanowski Wojciech zam. Chotyninie pod nr 11, kowal posiadających 1 morgę i 10 prętów ziemi.
Figiel Kazimierz zam. Chotyninie pod nr 12, wyrobnik posiadający 1 morgę i 10 prętów ziemi.
Obowiązki wobec właściciela:
Trzydniowi byli zobowiązani do odbywania pańszczyzny ręcznej w ilości 117 dni na rok. Wykorzystywani byli do robót na polu oraz młócenia.
Dwudniowych zobowiązano do odbywania ręcznej pańszczyzny przez 104 dni w roku przy pracach na polu i młóceniu. Chałupnicy byli zobowiązani do odrabiania pańszczyzny w zależności od posiadanej ziemi.
W kolumnie 15, wykazującej posługi nadzwyczajne, trzydniowi byli wykorzystywani do mycia i strzyżenia owiec a także do sadzenia ziemniaków, brukwi i innych warzyw.
Chałupnicy mieszkający na Pustkowiu nie byli zobowiązani do darmoch, zaś chałupnicy mieszkający w Chotyninie musieli chodzić z listami wg potrzeb proboszcza, mieli płacone trzy kopiejki od mili.
Powyższe obowiązki i powinności opierały się dawnej używalności i wizycie Jenczalnej z 1811 roku.
Obowiązki wobec gminy:
- Straż nocną policyjną z kolei odbywają z gromadą rządową Chotynin,
- Z kurendami od władz nadsyłanymi chodzą z kolei,
- Dla nauczyciela z miasta Bolesławca opłacają corocznie wszyscy po kopiejek 15,
- Do reperacji dróg jak inni są obowiązani,
- Składkę ogniową z zabudowań kościelnych każdy po 7,5 kopiejki opłaca.
Obowiązki wobec kościoła:
Jako że opisywana gromada była własnością kościelną, zatem dodatkowych powinności wobec Instytutu Duchownego nie posiadała.
Obowiązki wobec rządu:
Każdy włościanin musiał płacić liczne podatki jak podymne, kontyngens liwerunkowy, szarwark drogowy, podatek transporotowy i rekrutowy.
Tabela wsi Chróścin
Do Probostwa Mieleszyn należąca, własność Instytutu Duchownego. Położona w Parafii Mieleszyn, w Gminie Bolesławiec, w Powiecie Wieluńskim, w Guberni Warszawskiej.
Tabela wymienia trzech rolników:
Marianna Żurek będąca chałupnicą i wdową, zamieszkałą w domu nr 13 w Chróścinie. Posiadała siedlisko i ogród warzywny o łącznej powierzchni 54 morg.
Marianna Gruszkowa będąca chałupnicą i wdową, zamieszkałą w domu nr 14 w Chróścinie. Posiadała podobnie jak wyżej.
Michał Kacprzyna będący chałupnikiem, reszta jak wyżej.
Obowiązki wobec właściciela:
Wymienieni odbywali 8 dni pańszczyzny ręcznej przy sprzątaniu siana. Dodatkowo musieli dozorować łąki proboszcza we wsi Chróścin.
Obowiązki wobec gminy:
Musieli także opłacać nauczyciela po 7,5 kopiejki.
Obowiązki wobec rządu:
Każdy włościanin musiał płacić liczne podatki jak podymne, kontyngens liwerunkowy, szarwark drogowy, podatek transporotowy i rekrutowy.
Tabela wsi Gola
Do Dóbr Głównych Wójcin należąca, własność Tadeusza Niewodowskiego. Położona w Parafii Wójcin, w Gminie Wójcin, w Okręgu Wieluńsko-Ostrzeszowskim, w Powiecie Wieluńskim, Guberni Warszawskiej.
Tabela wymienia 23 włościan z Goli, stan na 1846 rok.
Dom 1, Pędrak Ludwik, gospodarz na 4 morgach i 204 prętach.
Dom 2, Kaczmarek Mateusz, gospodarz na 9 morgach i 132 prętach.
Dom 3, Białek Kazimierz, gospodarz na 4 morgach i 204 prętach.
Dom 4, Gromadka Daniel, gospodarz i płóciennik, ma 9 morg i 132 pręty ziemi.
Dom 5, Zimoch Filip, gospodarz na 9 morgach i 132 prętach.
Dom 6, Musiałek Wawrzyniec, gospodarz na 9 morgach i 132 prętach.
Dom 7, Gwizdek Tomasz, jw.
Dom 8. Żurek Marcin, jw.
Dom 9. Szymanek Franciszek, jw.
Dom 10. Świętek Feliks, murarz i gospodarz na 4 morgach i 204 prętach.
Dom 12. Jochymski Józef, murarz i gospodarz na 4 morgach i 204 prętach.
Dom 13. Karbowiak Maciej, gospodarz na 4 morgach i 204 prętach.
Dom 14.Musiałek Jan, gospodarz na 9 morgach i 132 prętach.
Dom 15.Szymanek Tomasz, gospodarz na 4 morgach i 205 prętach.
Dom 16.Gromadka Jan, płóciennik i gospodarz na 4 morgach i 204 prętach.
Dom 17. Nibisz Krystian, gospodarz na 9 morgach i 132 prętach.
Dom 18. Mrozek Kacper, jw.
Dom 19. Musiałek Bartłomiej, jw.
Dom 20. Kaczmarek Andrzej, jw.
Dom 21. Rejmanka Katarzyna, gospodyni na 4 morgach i 204 prętach.
Dom 22. Mączka Grzegorz, gospodarz na 9 morgach i 132 prętach.
Dom 23. Forman Jakub, młynarz i gospodarz, 203 morki i 251 prętów.
Dom 27. Gołąbek Filip, gospodarz na 4 morgach i 204 pręty.
Obowiązki wobec właściciela:
Włościanie odrabiali od 1 do 2 dni pańszczyzny ręcznej w lecie i tyle samo w zimie. Zatrudnieni byli do młócki zboża, kopania i sadzenia kartofli, grabienia i korzenia oraz innych robót gospodarczych potrzebnych latem jak też zimą. Robocizny i posługi nadzwyczajne zwane darmochami, gwałtami, próżnicami, tłukami, stróżami stanowiły od 6 do 9 dni robocizny ręcznej i wszyscy zatrudnieni byli w polu przy żniwach. Więcej pańszczyzny włościanie z Goli nie odbywali oraz nie oddawali danin w życie, jęczmieniu czy w owsie. Powinności względem właściciela regulowała umowa kupna-sprzedaży zawarta przez Komisję Rządową Przychodów i Skarbu z 1 czerwca 1838 roku.
Obowiązki względem kościoła:
Włościanie płacili na kościół podatek w wysokości 4 lub 7.5 kopiejki oraz [?]. Regulacja z kościołem zachodziła na podstawie erekcji kościelnej z 1541 roku. Proboszcz otrzymywał pieniądze zaś organista snopkowe co łaska. Mąka dla proboszcza była tylko od młynarza co powodowało spór.
Obowiązki względem gminy:
Wszyscy w kolejności straż nocną odbywają, posełki z różnymi rozkazami rządowymi pieszo, podwody konno -wozowe, także w interesach rządowych. Utrzymują nauczyciela oddając zboże i pieniądze. Więcej zobowiązań wobec gminy nie mają.
Obowiązki względem rządu:
Każdy włościanin musiał płacić liczne podatki jak podymne, kontyngens liwerunkowy, szarwark drogowy, podatek transporotowy i rekrutowy.